Bağırsakların düzgün çalışmasının insan sağlığı için önemi artık bilinen bir gerçek. Ancak günlük yaşamdaki pek çok etken bağırsaklara zarar vererek, önemli sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Dolayısıyla bağırsak sağlığını bozan nedenleri bilmemiz, bu doğrultuda yaşam tarzımızı ve bazı alışkanlıklarımızı değiştirmemiz gerektiğine dikkat çeken İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, bağırsak sağlığını tehdit eden nedenleri şöyle sıraladı:
İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk
1-Gıda katkı maddeleri
Sindirim sisteminin savunma bariyerini oluşturan mikrobiyota (bağırsaklardaki mikroorganizmaların toplamı), mukus tabakası, sağlıklı epitel hücre tabakası ve aralarındaki sıkı bağlantıların herhangi birinde veya birkaçında ortaya çıkacak olan değişiklikler Geçirgen Bağırsak Sendromu’na yol açar. Birçok kişinin korkulu rüyası olan İrritabl Bağırsak Sendromlu hastaların yaklaşık yarısında geçirgen bağırsak sorunu mevcuttur. Bu hastaların tamamının bağırsaklarında iyi bakteri sayısının azaldığı saptanmıştır. Gıdalara eklenen emülgatörler bağırsak mukozasında yer alan mukus tabakaya zarar vererek bağırsak geçirgenliğine, alerjilere, inflamasyona (vücutta iltihaplanma), obezite ve insülin direncine neden olabilir. Karboksimetilsellüloz, karajenan, guar gam, keçiboynuzlu gam, lesitin, sorbitol, polisorbat 60, polisorbat 65, polisorbat 80 ve propilen glikol gıdalarda en fazla kullanılan emülgatörlerden bazılarıdır. Bunlar gıdaların homojen dağılımını sağlayarak, raf ömrünü uzatır. Gündelik hayatta sık olarak tüketilen paketli ambalajlı ürünlerin içinde birçok emülgatör katkı maddesi bulunur. Gluten hassasiyeti zannedilen durumların emülgatörlerle ilişkili olabilir. Örneğin ekmeklerin ve pastane ürünlerinin içinde de farklı emülgatörler bulunabilir. Bu maddeleri tüketen farelerin bağırsaklarında inflamasyon görüldüğü, yararlı dost bakterilerde azalma, iltihaplanmaya yol açan proteobakteriler gibi bakterilerin sayısında ise artış olduğu tespit edilmiştir.
2-Rafine karbonhidratlar
Özellikle beyaz un, beyaz pirinç, makarna, kahvaltılık gevrekler gibi rafine karbonhidratlar ve mısır şurubu bağırsak florasına zarar verir.
3-Tarım ilaçları
GDO’lu ürünlerin yetiştirilmesinde bol miktarda kullanılan tarım ilacı Roundup zararlı ot öldürücü glifosat ve yüzey aktif maddesi (sülfaktan) karışımıdır. Mısır, soya, pamuk, kanola gibi GDO’lu ürünler bu tarım ilacına karşı dayanıklıdır, bu nedenle bu ürünlere “Roundup ready” adı verilir. Roundup hem tarlalarda hem de evlerin bahçelerinde ot öldürücü olarak yoğun bir şekilde kullanılmaktadır. Maalesef GDO’lu ürünlerin yanı sıra GDO içermeyen buğday, domates, narenciye gibi ürünlere de sıkça uyygulanır. Roundup uygulaması çok kolay olduğu için giderek daha fazla yaygınlaşmaktadır. Glifosat hem bağırsaklardaki yararlı bakterileri ortadan kaldırır, hem de karaciğerde detoks yapan enzimlerin çalışmalarını engeller. Besinler aracılığıyla her geçen gün glifosata daha fazla maruz kalmaktayız. Bu durum bağırsak hastalıklarının, diğer kronik hastalıkların ve bağışıklık sisteminin zayıflamasının en önemli nedenlerinden biridir.
4-Düşük lif
Araştırmalar, lifli gıdaların iyi bakterilerle bağırsak sağlığını iyileştirmeye yardımcı olduğunu göstermektedir. Lif oranı düşük beslenme ise bağırsaklardaki iyi bakterilerin azalmasına neden olur.
5-Uykusuzluk
Birçok araştırma uykusuzluğun kötü bakterilerin sayısının artmasına neden olarak bağırsak florasını bozduğunu ortaya koymaktadır.
6-Antibiyotikler
Pek çok ilaç özellikle de antibiyotikler kötü mikroplarla birlikte faydalı mikroorganizmaları da öldürmektedir. Bu nedenle kontrolsüz antibiyotik kullanımı sakıncalıdır.
7-Gıda alerjisi
Birçok bilimsel araştırma bağırsak mikrobiyota dengesinin bozulmasının besin alerjilerini tetiklediğini ortaya koymaktadır.
8-Alkol
Vücuttan pek çok vitamin ve mineralin atılmasına yol açan alkol, aynı zamanda da toksin içerir. Bu nedenle bağırsak florasını tahrip etmektedir.
9-Hızlı ve fazla yemek
Hızlı ve fazla yemek yeme alışkanlığı sindirim sürecini zorlaştırır. Bu durumda bağırsaklar, hemen tuvalete çıkmaya neden olacak şekilde tepki verebilir. Bu da besinlerin emilimini engelleyebilir.
10-Stres
Streste vücut için toksik etkiye sahiptir. Stresle ilişkili kortizol, DHEA gibi hormonların metabolizmalarındaki bozukluk bağırsaklardaki enfeksiyonu şiddetlendirir.
11-Tatlandırıcılar
Bilim insanları yapay tatlandırıcıların bağırsaklardaki iyi bakterileri, sepsis ve çoklu organ yetmezliği gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilecek tehlikeli mikroplara dönüştürme yeteneğine sahip olduğunu keşfetmiştir.
12- Az su içmek
Kabızlık, bağırsak tembelliği gibi sindirim sorunlarının nedeni genellikle az su içmektir. Günlük su tüketimi arttığında bağırsak sağlığı da düzelir.
